Vakspecialisten in gesprek op SpoorData Marktdag

De gezamenlijke ambitie is een integraal en actueel spoorbeeld, buiten en binnen. De schouders moeten er nog wel onder voor het zover is, bleek ook. Maar de innovaties en nieuwe technieken die te zien waren op de Markt, stemmen optimistisch.

Regie pakken

‘Kunnen we bovenleidingbreuken en wisselstoringen voorkomen als we betere informatie over de conditie van het spoor hebben?’ De ruim 250 aanwezigen op de dag antwoordden volmondig ‘ja’ op deze vraag. Met actuele spoorgegevens direct bij de hand is een storing bovendien beter te verhelpen, vond het publiek. President-directeur Pier Eringa sprak in zijn welkomstwoord: “Het komt de kwaliteit van onze dienstverlening ten goede om op alle niveaus gegevens uit te wisselen en samen te werken. Van de machinist die actuele informatie over zijn traject nodig heeft voor een vlekkeloze rit tot de onderhoudsmonteurs die een defecte bovenleiding komen repareren. De trein is een van de veiligste vervoermiddelen. Het is mijn persoonlijke ambitie om ook beter dan de Zwitserse spoorwegen te scoren op gebied van punctualiteit en betrouwbaarheid.”
De topman voegde toe dat ProRail zeker de regie wil voeren om deze ambitie te realiseren en dat het verbeterprogramma SpoorData hoge prioriteit krijgt.

Informatieportaal

Met het programma SpoorData geeft de spoorbranche inhoud aan de afspraak met het ministerie om meer informatie over de railinfrastructuur met elkaar te delen. Vertegenwoordigers van ProRail, het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, de Inspectie Leefomgeving en Transport, ingenieursbureaus, projectaannemers en onderhoudsaannemers waren donderdagmiddag bijeen in het NS Trefpunt te Utrecht om ideeën uit te wisselen en van elkaar te leren. Ook ging deze website spoordata.nl live met daarop de toegang tot het Informatieportaal met toegang tot alle op dit moment beschikbare spoorinformatie. In een van de stands op de Markt waren ICT-projectmanagers van ProRail aanwezig om alles uit te leggen over het Informatieportaal.

Patrick Buck: ‘snel over op 3D’

Patrick Buck nam in het plenaire gedeelte het stokje over van Pier Eringa, of liever gezegd, de hamer. De Directeur Projecten van ProRail is een warm voorstander van Bouwwerk Informatie Management (BIM). Het stuk gereedschap bracht hij mee om te illustreren hoe de bouw, in het bijzonder de spoorbouw, nu nog driedimensionale ontwerpen moet ‘plat slaan’ om ze te kunnen beheren. “Een voorbeeld daarvan is ons recent opgeleverde station Arnhem Centraal. Ik doe een oproep aan iedereen in de keten om bij ontwerpen, constructie, beheer en exploitatie over te gaan op 3D”, sprak Buck. 
 “Er komt een generatie ingenieurs en andere deskundigen aan die niet eens in 2D hebben leren werken. Daarom heeft SpoorData bij ons hoge prioriteit. Data als hulpmiddel om ons werk te doen, niet als concurrentiemiddel. Onze sector loopt voorop in de wijze waarop iedereen in zijn eigen rol en functie samenwerkt. BIM is daar een voorbeeld van.” ProRail past samen met gemeente Amsterdam en Rijkswaterstaat deze methodiek toe voor het project Zuidasdok, de uitbreiding van wegen en infra rondom station Amsterdam Zuid.

Haven in tien objecten

In de haven kampen ze met soortgelijke uitdagingen. Een kaart van wereldhaven Rotterdam was zo ingewikkeld en gedateerd geraakt, dat er nog maar een handjevol mensen gebruik van maakten. "Waaruit bestaat een haven? Land, water en scheidingen." Zo simpel maakte Erwin Rademaker, programmamanager Port Objects Information van Havenbedrijf Rotterdam, de standaarden in zijn organisatie. “Ons grootste probleem was het gebruik aan eenduidige definities van onze objecten. Elk object heeft een X-, Y- en soms Z-coördinaat. Dat was ons uitgangspunt.” Van 1500 infolagen ging de haven naar 10 kernobjecten. “Op een extern portaal met PortMaps is de gebruiker in drie klikken bij de administratieve, geografische en documentaire informatie van elk object. Dit systeem waar alle broninformatie in zit, heeft nu meer dan 600 gebruikers”, vertelde hij. De haven lanceert binnenkort een mobiele versie van PortMaps.

Werk aan de winkel

Er is nog veel werk aan de winkel voordat alle spoorgegevens op orde zijn, actueel en altijd en overal beschikbaar voor iedereen. Programmamanager Raymond Soeters had een stuk spoorstaaf meegenomen. Aan de hand van dat object, legde hij uit welke soorten informatie SpoorData wil ontsluiten en wat de meerwaarde daarvan is. “We brengen alle data op orde. Eind 2017 moet dat klaar zijn. Daarnaast ondernemen we met de ketenpartners actie om ervoor te zorgen dat die objectinformatie actueel en correct blijft”, vervolgde hij. “We laten jullie hier graag zien hoe ver we zijn. Door middel van onder meer apps brengen we vervolgens de data bij de gebruiker. Zodat de monteur die naar een kapot sein gaat, precies weet waar hij moet zijn. Ter plaatse kan hij alle informatie over dat specifieke onderdeel inzien en zijn bevindingen en handelingen weer terug melden aan het systeem.”

Paneldiscussie

In een paneldiscussie kwamen de dilemma’s aan bod. Alle spoordata delen, wat betekent dat voor de veiligheid en voor de concurrentiepositie van partners? Welke rol moet ProRail innemen: regie voeren, standaarden opleggen of meer in de samenwerkende stand? Met stemkastjes konden de aanwezigen hun mening geven en de sprekers vragen stellen. Dit maakte de plenaire gedeelten extra levendig en to-the-point.

Markt vol innovaties

Centraal op de dag stond de SpoorData Markt. In 28 marktkramen lichtten de ingenieurs, datamanagers en aannemers hun resultaten en noviteiten toe. Kijk hier voor een overzicht. De visualisaties op scherm van ‘Digitaal Schouwen’ konden bijvoorbeeld op warme belangstelling rekenen. ProRail heeft in samenwerking met onder meer TU Delft en Ordina innovatieve software ontwikkeld die videobeelden die een meettrein maakt van het spoor vergelijkt met de technische tekeningen die de onder meer de machinist gebruikt. Zo ‘speurt’ het systeem onregelmatigheden op.

Virtual reality

Ingenieursbureau Wagemaker liet de bezoekers kennismaken met een aantrekkelijke hulpmiddel om in de ontwerpfase al een digitale weergave van een bouwwerk of spoorlijn te kunnen tonen: de Oculus Rift. “Met deze virtualrealitybril kunnen we bijvoorbeeld omwonenden een idee geven van hoe het kunstwerk dat wij ontwerpen bij de uitbreiding van de A12 tussen Veenendaal en Ede Grijsoord eruit komt te zien”, legt ingenieur Dennis Gubbels uit. “Het driedimensionale beeld waar de brildrager als het ware doorheen kan wandelen, geeft een veel beter beeld dan een platte tekening of schets.”

Inspecteur van de toekomst

Een andere ontwikkeling waar de 250 aanwezigen graag mee kennismaakten, was de ‘inspecteur van de toekomst’. Bij controle van bijvoorbeeld een wissel, gaan vanaf begin dit jaar de inspecteurs van ProRail op pad met een Inspectietool. In deze tablet kan de medewerker alle relevante informatie opzoeken en invoeren, bijvoorbeeld bij de inspectie van een wissel. Met de Inspectietool kunnen de inspecteurs hun werkproces buiten afronden en is alle informatie direct bijgewerkt en voor alle betrokkenen beschikbaar.

Van een groot aantal onderwerpen die zijn gepresenteerd op de Markt, is er op deze website onder Nieuws meer informatie te vinden.

Artikel op SPOORPRO